بی‌اف اسکینر(B. F. Skinner)

بوروس فردریک اسکینر (Burrhus Frederic skinner) (زاده ۱۹۰۴ میلادی-درگذشته ۱۹۹۰ میلادی) روانشناس و نویسنده علمی برجسته آمریکایی بود. وی در شهر ساسکاهانا واقع در ایالت پنسیلوانیا ی ایالات متحده آمریکا متولد شد. او درجه کارشناسی ارشد خود را در سال ۱۹۳۰ و درجه دکتری اش را در سال ۱۹۳۱ از دانشگاه هاروارد دریافت کرد. اسکینر در سال‌های بین ۱۹۳۶ و ۱۹۴۵ در دانشگاه ایالتی مینه سوتا به آموزش روانشناسی پرداخت و در همین مدت کتاب (رفتار جانداران) را نوشت. اسکینر در سال ۱۹۴۵ به دانشگاه ایالتی ایندیانا رفت و سرپرستی بخش روانشناسی را به عهده گرفت و در سال ۱۹۴۸ به دانشگاه هاروارد مراجعت کرد و تا سال مرگش در سال ۱۹۹۰ میلادی در آنجا بعنوان استاد ممتاز باقی ماند. مورخان روانشناسی در فهرست روانشناسان تمام طول تاریخ اسکینر را در رتبه هشتم و در فهرست روانشناسان معاصر(۱۲۰ سال اخیر) او را در رتبه اول قرار داده اند. اسکینر یکی از نظریه‌پردازان مهم در حوزه شخصیت نیز بود. پدر او وکیلی با آرزوی سیاستمدار شدن بود، در حالی که مادرش در خانه ماند تا از دو فرزند خود مراقبت کند. او در خانواده مرفه طبقه متوسط بالا بزرگ شد و والدین او ارزش های خویشتنداری، خدمت کردن، صداقت، و سخت کوشی را به کار بستند.

زندگی

او از ۱۹۵۸ تا زمان بازنشستگی‌اش در سال ۱۹۷۴ استاد روانشناسی دانشگاه هاروارد بود. او که مدت‌ها با دانشگاه هاروارد همکاری داشت از پیشگامان رفتارگرایی است. او ابداع‌کننده چند روش مهم برای مطالعه آزمایشی رفتار بود. به علاوه او پایه‌ریز فلسفهٔ علمی تازه‌ای به نام رفتارگرایی رادیکال بود و اعتقاد داشت روانشناسی باید با تجدید نظر در جنبه‌های غیر علمی خود، به علمی به استواری فیزیک و شیمی تبدیل شود. وی همچنین بنیادگذار تحلیل تجربی رفتار بود. او را یکی از اثرگذارترین روان‌شناسان تاریخ و حتی بزرگترین روانشناس سدهٔ بیستم می‌دانند. او نویسنده‌ای پرکار بود که ۲۱ کتاب و ۱۸۰ مقاله نگاشت.

کتاب والدن دو روش تعلیم و تربیتی و یادگیری جدیدی پیشنهاد می‌کند. والدن دو شهر افسانه‌ای یا یک جامعه تخیلی رفتارگرایانه است که در آن اسکینر برای ۲۰ سال اول زندگی روش یادگیری خاصی را پیشنهاد کرده‌است. وی معتقد است کودک از همان ماه‌های اول تولد با کنجکاوی‌های طبیعی خود، شروع به یادگیری نیازهای طبیعی می‌کند. در این روش یادگیری، کلاس درس وجود ندارد، زیرا آمادگی و توانایی‌های کودکان مختلف به یک نسبت رشد نمی‌کند، پس کودکان را تشویق می‌کنند تا هر چه سریعتر در هر زمینه‌ای که علاقه دارند، یادگیری خود را گسترش دهند و بیهوده وقت خود را در کلاس‌های درس نگذرانند. روش‌های یادگیری آموخته می‌شود که به کودکان کمک کند در زمینه‌های علمی، هنری و … مطابق ذوق و استعداد خویش به یادگیری بپردازند.

بنابراین مضمون اصلی کارهای اسکینر این است که رفتار از راه پیامدهایش شکل می‌گیرد. ما آن کاری را می‌کنیم که برای ما حاصلی داشته باشد و از انجام آنچه حاصلی ندارد سرباز می‌زنیم.

او عضو انجمن برادری لاندا خی آلفا بود. او یک خداناباور بود.

او در اثر بیماری سرطان خون درگذشت.

اتاق شرطی‌سازی عامل (جعبه اسکینر)

اکثر کارهای اولیه اسکینر با یک اتاقک کوچک که به جعبه اسکینر شهرت یافته‌است انجام شده‌اند. این جعبه معمولاً دارای کف سیمی مشبک، یک چراغ، یک اهرم و یک ظرف غذاست و طوری درست شده‌است که، وقتی حیوان اهرم را فشار می‌دهد، مکانیسم غذادهی راه اندازی می‌شود و مقداری غذا به درون ظرف غذا می‌افتد.

اختراعات

این اختراعات عبارتند از محیطی کنترل شده برای نوزادان به نام «گهواره هوائی»، ساز و کاری برای هدایت موشک با استفاده از کبوتر، دستگاه شرطی شدن عامل یا «جعبه اسکینر» و ماشین یادگیری (آموزش).

جایزه‌ها

• ۱۹۶۸؛ مدال ملی دانش از دست رئیس‌جمهور لیندن جانسون
• ۱۹۷۱؛ مدال زرین بنیاد روان‌شناسی آمریکا
• ۱۹۷۲؛ جایزهٔ اومانیست سال
• ۱۹۹۰؛ قدردانی از یک عمر خدمت برجسته برای روان‌شناسی

انتقادها

از مشهورترین منتقدانِ اسکینر نوآم چامسکی است که در ۱۹۵۹ نقدی بر کتاب رفتار زبانی نوشت که اسکینر دو سال قبل از آن منتشر کرده بود. این نقد را از موفق‌ترین نقدهایی دانسته‌اند که بر رفتارگرایی وارد شده‌است.

کتابشناسی

از میان کتاب‌های اسکینر می‌توانیم رفتار موجودات ۱۹۳۸ (The Behavior of Organisms)، والدن دو ۱۹۴۸ (Walden II)، دربارهٔ رفتارگرائی، ۱۹۷۴ (About Behaviorism) را نام ببریم. معروفترین و بحث انگیزترین کتاب اسکینر کتاب فراسوی آزادی و شأن (Beyond the freedom and dignity) نام دارد که اسکینر در آن به چگونگی طراحی و تکامل یک فرهنگ از طریق بررسی رفتار می‌پردازد.

آثار اسکینر

• رفتار ارگانیزم‌ها (۱۹۳۸)
• والدن ۲ (۱۹۴۸)
• علم و رفتار انسان (۱۹۵۳)
• فراسوی آزادی و شأن (۱۹۷۱)
• دربارهٔ رفتارگرایی (۱۹۷۴)
• تأملاتی دربارهٔ رفتارگرایی و جامعه (۱۹۷۸)
• به خاطر تأمل بیشتر(۱۹۸۷)
• جلد ۱ زندگی‌نامه اسکینر: جزئیات زندگی من (۱۹۷۶)
• جلد ۲: شکل‌گیری یک رفتارگرا (۱۹۷۹)
• جلد ۳: موضوع پیامدها (۱۹۸۳)

منابع و پانویس

۴. نظریه‌های یادگیری، اثر دکتر السون و دکتر هرگنهان- ترجمه دکتر علی اکبر سیف، ۱۳۹۵ صفحه ۱۲۰ و ۱۲۱ و ۱۲۵ و ۱۲۶

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «B. F. Skinner». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۷ مارچ ۲۰۱۵.