پری زنگنه(Pari Zangeneh)

پریرخ شاه‌یلانی (زادهٔ ۱۱ آذر ۱۳۱۸) مشهور به پری زنگنه، خوانندهٔ اپرای اهل ایران است. از جمله فعالیت‌های شاخص او کار بر روی موسیقی محلی و فولکوریک ایران است. زنگنه که در سال ۱۳۵۰ بینایی خود را در یک سانحهٔ رانندگی از دست داده، از هنرستان عالی موسیقی (کنسرواتوار عالی موسیقی تهران) در رشتهٔ اپرا فارغ‌التحصیل شده است.

زندگی هنری

پری زنگنه فارغ‌التحصیل شاخهٔ اپرا از هنرستان عالی موسیقی (کنسرواتوار عالی موسیقی تهران) است. زنگنه تحصیلات مقدماتی خود را در تهران گذراند و نخستین دروس آواز را نزد نصرالله زرین‌پنجه در ردیف آوازهای ایرانی فراگرفت، سپس به هنرستان عالی موسیقی رفت. به علت داشتن صدای لیریکو اِسپینتو نزد اِولین باغچه‌بان اپرا آموخت و بعد از آن برای تکمیل آموخته‌هایش به کشورهای ایتالیا، آلمان و اتریش سفر کرد و از چندین آکادمی فارغ‌التحصیل شد.

زنگنه به منظور آشنایی با موسیقی محلی ایران، سفرهایی به سراسر ایران داشته است. بازسازی علمی ترانه‌های بومی و محلی ایران و اجرای آن به سبک کلاسیک از کارهای شاخص او به‌شمار می‌رود.

در سال ۱۳۵۰ در یک حادثهٔ ساده رانندگی و پرتاب خرده‌شیشه‌های اتومبیل پیکان، بینایی خود را از دست داد. اما تنها پس از وقفهٔ کوتاهی به فعالیت‌های خود ادامه داد. صدای او در محافل هنری مهم جهان از جمله تالار الیس تالی در لینکن سنتر نیویورک، هربست در سانفرانسیسکو، دانشگاه هاروارد در بوستون، سل گو در پاریس، هرکولس در مونیخ، و تالارهایی در سرتاسر ژاپن پخش شده است. از اجراهای معروف زنگنه سولیست بودن در سمفونی شماره ۹ بتهوون است که توسط ارکستر سمفونی فورت لادردیل فلوریدا در آمریکا اجرا شد.

زنگنه برای کودکان چندین کتاب تألیف کرده و مقالات و ترانه‌های متعددی منتشر ساخته است. فرهنگ جامع «آوای نام‌ها از ایران زمین» که مهم‌ترین نام‌نامه در زبان فارسی به‌شمار می‌رود از آثار زنگنه است که تدوین آن حدود پنج‌سال به طول انجامیده است. زنگنه در سال ۱۳۸۲ کتاب «شما هم با من آواز بخوانید» را منتشر کرد. از کتاب‌های دیگر او می‌توان به «پری لالایی‌ها، سروده‌های پری زنگنه برای همه سالان» و «سخنی به خوشی: حرف‌هایی بزرگ در کتابی کوچک» اشاره کرد.

پری زنگنه در سفر تحصیلی خود به ژاپن، متوجه استعداد خود در هنر گل‌آرایی هم شد و آن را فراگرفت و در بازگشت به ایران علاوه‌بر خوانندگی، نمایشگاه‌های گل‌آرایی هم برگزار کرد.

از فعالیت‌های اجتماعی زنگنه می‌توان به برگزاری کنسرت به نفع سازمان‌های فرهنگی نابینایان در سراسر ایران و جهان اشاره کرد. زنگنه که از جمله مسئولیت‌هایش ریاست روابط فرهنگی و اجتماعی نابینایان ایران بوده در سال ۱۳۸۸ عنوان بین‌المللی سفیر حسن نیت را دریافت کرد. در سال‌های پس از انقلاب، فعالیت‌های او در ایران به کنسرت‌های ویژه بانوان محدود شد.

زندگی خصوصی

پریرخ شاه‌یلانی در ۱۱ آذر ۱۳۱۸ از پدری کاشانی و مادری گیلانی متولد شد. او پس از ازدواج با حسین زنگنه، صاحب شرکت تاکسی ایر، به نام پری زنگنه شناخته شد. ثمرهٔ ازدواج آن‌ها که بعد از حادثهٔ رانندگی به جدایی انجامید ۲ فرزند دختر بود. یکی از دختران آن‌ها به نام شاهپری زنگنه همسر عدنان خاشقجی دلال اسلحه و میلیاردر معروف اهل عربستان سعودی است و دختر دیگر امیرا زنگنه بازیگر هالیوود است.

ترانه‌شناسی

تک‌آهنگ‌ها و ترانه‌های آلبوم (گزیده)

آلبوم‌ها (گزیده)

• پروازی تا سحر (به همراه بابک بیات، مرتضی حنانه، حسین سمیعیان) ترانه‌هایی همچون (پاییزی با شعر ایرج جنتی عطایی / شوپه، شالی جان، پروازی تا سحر، دوی بلال در این آلبوم خوانده شده است) ۱۳۵۶
• فولکولوریک / آهنگ‌های محلی ۱ با تنظیم فریدون شهبازیان ۱۳۵۳
• آهنگ‌های محلی ۲ (شکار آهو) با تنظیم واروژان ۱۳۵۴
• گل افشان ۱ با پیانو و تنظیم فریبرز لاچینی ۱۳۸۹
• گل افشان ۲ با پیانو و تنظیم فریبرز لاچینی ۱۳۸۹
• هزار آوا با تنظیم ملیحه سعیدی و همخوانی گروه کر ۱۳۹۲
• گل غصه‌ها
• شاه‌پری ۱۳۸۳
• لالایی‌های محور شرارت با تنظیم اریک آرکانت

نماهنگ‌ها

• شعر هستی (به همراه امید نعمتی، بهزاد عمرانی، برزو ارجمند، هانا کامکار، ایلیا منفرد / آهنگساز: بهرام دهقانیار / کارگردان: مرضیه برومند) ۱۳۹۹

کتاب‌ها

• آواز پری‌ها
• دنیای بزرگ کودکی
• سرگذشت آواز من
• یادی از تابستان ده
• دهکدهٔ گل‌آباد
• شاهپرک قصه من
• بر بال بادبادک‌ها
• گل‌های خوب دوستی
• پری لالایی‌ها
• هنر تزیین گل
• سخنی به خوشی
• آوای نام‌ها از ایران زمین
• آن سوی تاریکی
• هفت قصه از پری قصه‌ها

منابع

پیوند به بیرون

• پری زنگنه در سوره‌سینما
• پری زنگنه، آواز روشنایی، گزارش جدیدآنلاین از کارنامهٔ هنری پری زنگنه و مصاحبه با او
• آخرین آلبوم پری زنگنه با فریبرز لاچینی به نام گل افشان