اردلان سرفراز(Ardalan Sarafraz)

اردلان سرفراز (زادهٔ ۲۴ تیر ۱۳۲۹ در داراب) شاعر و ترانه‌سرا است که در کنار شهیار قنبری و ایرج جنتی عطایی از بنیانگزاران ترانه نوین ایران است.[۱]

زندگی

اردلان سرفراز در سال ۱۳۲۹ در شهر داراب واقع در استان فارس متولد گردید. او فرزند ارشد خانواده بود و مادرش نیز در شعر دستی داشت. شروع زندگی شاعرانهٔ اردلان در سال اول دبیرستان در مدرسهٔ امیرکبیر و با تشویق معلمی به نام دانشمند بود. در جوانی برای تحصیل در رشتهٔ روان‌شناسی در دانشگاه عالی پارس پذیرفته شد و به تهران رفت. او به پیشنهاد پسرعموی مادرش (حسین سرفراز، شاعر و روزنامه‌نگار معروف آن زمان) در حین تحصیل برای گذران زندگی با رادیو ایران و ارکستر جوانان کار خود را به عنوان ترانه‌سرا آغاز کرد. پس از یک‌سال به دلایلی رادیو ایران را ترک کرد؛ اما سرفراز ترانه سرودن را به شکل حرفه‌ای آغاز کرد و با ترانهٔ «شب»، هم او و هم ابی، خوانندهٔ این ترانه به شهرت رسیدند.

اردلان سرفراز چند سال پس از انقلاب و در سال ۱۳۶۲، ایران را به مقصد آلمان ترک کرد. هنگام ترک ایران به آشنایان دارابی خود اعلام کرد که من فقط برای سرفرازی ایران از این‌جا می‌روم.

او در طول زندگی در کشورهای مختلفی همچون آلمان، اتریش، یونان، ترکیه، ایتالیا، آمریکا و… روزگار گذرانده‌است و تأثیر حضور در این کشورها و رنج ناشی از غربت در بسیاری از اشعار وی مشهود است.

اشعار و ترانه‌های سیاسی

اردلان سرفراز تمام دغدغه‌های سیاسی خود را در اشعارش به منصهٔ ظهور می‌گذارد و معتقد است با زبان شعر و ترانه باید به مبارزه با ظلم و ستم پرداخت. ترانه‌هایی نظیر: گل پونه، روزای روشن و «دیگر بس است» این واقعیت را نشان می‌دهد که بسیاری از ترانه‌های اردلان سرفراز مضمونی سیاسی دارد.

همکاری هنری

او با خوانندگانی نظیر: داریوش، معین، ابی، هایده، ستار و گوگوش بیشترین همکاری‌ها را داشته‌است. از جمله خوانندگان دیگری که همکاری‌های انگشت‌شماری با اردلان سرفراز داشته‌اند می‌توان از عارف، فرهاد مهراد، مهستی، مازیار، لیلا فروهر، سیاوش قمیشی، شاهرخ، شهره و شکیلا یاد کرد. در میان آهنگسازان نیز او با فرید زلاند، سیاوش قمیشی، واروژان، بابک افشار، تورج شعبان‌خانی، محمد حیدری، منوچهر چشم‌آذر، حسن شماعی‌زاده و فریبرز لاچینی همکاری داشت. دو کتاب شامل گزیده‌ای از ترانه‌های وی به نام‌های «از ریشه تا همیشه» و «سال صفر» چاپ و منتشر شد. این کتاب از این نظر دارای اهمیت است که بسیاری از ترانه‌های با رویکرد سیاسی اردلان در آن‌ها آمده‌است. ترانهٔ «دیگر بس است» در سال ۲۰۱۹ با صدای مهتاب صفویان (خواننده و نقاش مقیم پاریس) از سروده‌های اردلان سرفراز است.