جیمز مونرو(James Monroe)

جیمز مونرو (به انگلیسی: James Monroe) (زاده ۲۸ آوریل ۱۷۵۸ – درگذشته ۴ ژوئیه ۱۸۳۱) پنجمین رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا است که بین سال‌های ۱۸۱۷ تا ۱۸۲۵ رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا بود و چهارمین نفر از ویرجینیا است که به این سمت رسیده‌است. این دوران هم‌زمان با ۱۱۹۵ تا ۱۲۰۳ خورشیدی و سال‌های میانی سلطنت فتحعلی شاه قاجار است.

زندگی

جیمز مونرو، پنجمین رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا

جیمز مونرودر سال ۱۷۵۸ در ناحیه وستمورلند در ویرجینیا به دنیا آمد. او دانش‌آموخته کالج ویلیام و مری بود، در ارتش کانتیننتال با سربلندی خدمت کرد و در فردریکزبرگ (ویرجینیا) به کار وکالت پرداخت. او پیش از رسیدن به مقام ریاست جمهوری آمریکا، سفیر آمریکا در فرانسه، فرماندار ویرجینیا، نماینده ویرجینیا در کنوانسیون قانون اساسی، سناتور، وزیر امورخارجه و وزیر جنگ بود.

پیش از ریاست جمهوری

جیمز مونرو، زمانیکه سیاستمدار جوانی بود در کنوانسیون ویرجینیا به گروه مخالفان فدرالیست‌ها پیوست. در سال ۱۷۹۰ و در حالیکه طرفدار سیاست‌های جفرسونی‌ها بود به عنوان سناتور برگزیده شد. طی سال‌های ۱۷۹۴ تا ۱۷۹۶ سفیر آمریکا در فرانسه بود و از انقلابیون فرانسه طرفداری می‌کرد. وی بعدها به همراه رابرت لیوینگستون برای مذاکره با فرانسوی‌ها بر سر خرید مستعمره لوئیزیانا به فرانسه اعزام شد. مونرو فردی بلندپرواز و پرانرژی بود. با حمایت پرزیدنت مدیسون در سال ۱۸۱۶ نامزد جمهوری.خواهان برای احراز ریاست جمهوری شد، و رقیبش روفوس کینگ را با اختلاف فاحشی شکست داد.

جمعیت ایالات متحده در آن زمان نه میلیون و ۶۳۸ هزار و ۴۵۳ نفر بود. جیمز مونرو پس از پایان دوره نخست ریاست جمهوری، دوباره در انتخابات شرکت کرد و با وجود مخالفت‌های فدرالیست‌ها به راحتی در انتخابات سال ۱۸۲۰ پیروز شد.

مونرو در انتخاب اعضای کابینه‌اش اقدامات غیرمعمول و جسورانه‌ای انجام داد. مثلاً جان سی کالهون را، که از جنوبی‌ها بود، به عنوان وزیر جنگ منصوب کرد و جان کوینسی آدامز را، که یک شمالی بود، به عنوان وزیر امور خارجه دولتش انتخاب کرد. او می‌خواست هنری کلی را، که از نخبگان و افراد سرشناس غرب آمریکا بود، به کابینه‌اش اضافه کند اما هنری کلی نپذیرفت.

روزهای خوش

جیمز مونرو پس از اینکه به عنوان پنجمین رئیس‌جمهوری آمریکا انتخاب شد به دور آمریکا سفر کرد. سفر مونرو را به بوستون به عنوان آغاز عصر «روزهای خوش» نامیده‌اند. هرچند این احساسات دیری نپایید، اما از محبوبیت جیمز مونرو، که سیاست‌های ملی‌گرایانه را دنبال می‌کرد، کاسته نشد. در ورای فضای ظاهری ملی گرایانه در این دوران، آوای جدایی‌طلبی نیز شنیده می‌شد. درخواست مردم منطقه میسوری برای آنکه به جمع ایالت‌های برده‌دار بپیوندند رد شد و رکود اقتصادی نیز بر نگرانی‌ها افزود. بررسی یک لایحه اصلاحی برای رفع تدریجی برده‌داری در ایالت میسوری دو سال مذاکرات تلخ را در کنگره به همراه داشت. لایحه آشتی‌جویانه میسوری به اختلاف‌های پایان داد و در نهایت کنگره تکلیف دو ایالت مین و میسوری را به این صورت روشن کرد که ایالت مین به عنوان ایالت آزاد باقی‌ماند و برده‌داری در بخش‌های شمال و غرب میسوری برای همیشه ممنوع شد.

سیاست خارجی و دکترین مونرو

از دیدگاه روابط خارجی مونرو سیاست‌های اصولی دولتش را اعلام کرد. اتخاذ این سیاست‌ها در واقع پاسخ به تهدیدی بود که از جانب دولتهای محافظه‌کار در اروپا وجود داشت و نیز خطر احتمال تشکیل ائتلافی شامل امپراتوری اسپانیا برای بازپس گرفتن مستعمرات در آمریکای لاتین.

مونرو این جمهوری‌های جوان آمریکای لاتین را تا سال ۱۸۲۲ و زمانیکه اطمینان حاصل کرد کنگره به مأموریت‌های دیپلماتیک دولتش رأی می‌دهد، به رسمیت نشناخت.

جیمز مونرو و وزیر امور خارجه‌اش، جان کویینسی آدامز، هردو از درگیری با اسپانیا اجتناب می‌کردند تا آنکه اسپانیا، فلوریدا را واگذار کرد.

بریتانیای کبیر با ناوگان دریایی قدرتمندش نیز مخالف فتح دوباره آمریکای لاتین بود و پیشنهاد کرد که ایالات متحده نیز مخالفت خود را اعلام کند.

توماس جفرسون، رئیس‌جمهوری پیشین، و جیمز مدیسون به مونرو توصیه کردند که پیشنهاد بریتانیا را بپذیرد، اما آدامز وزیر امور خارجه در این مورد گفت، «طبیعی‌تر خواهد بود… اگر ما با صراحت تمام اصول خود را به امپراتوری روسیه و فرانسه اعلام کنیم تا اینکه سوار بر زورقی به استقبال ناوگان تا دندان مسلح بریتانیا برویم.»

مونرو نصیحت آدامز را پذیرفت. او هشدار داد نه تنها آمریکای لاتین باید به حال خود گذاشته شود، بلکه روسیه هم نباید به سوی سواحل جنوبی اقیانوس آرام دست درازی کند. جان مونرو گفت، «کشورهای آمریکای لاتین در شرایط آزاد و مستقل هستند و باقی می‌مانند و قدرت‌های اروپایی نباید به چشم مستعمرات آینده به آنان نگاه کنند.»

غرض مونرو از اتخاذ این سیاست آن بود که هرگونه اقدام دولت‌های اروپایی برای بازپس‌گیری قسمت‌هایی از خاک آمریکای لاتین در نظر ایالات متحده عمل خصمانه‌ای تلقی خواهد شد.

این سیاست پنجمین رئیس‌جمهوری آمریکا در تاریخ سیاسی این کشور و دیپلماسی بین‌المللی به «دکترین مونرو» موسوم شده‌است، که در واقع هشداری به دولت‌های اروپایی برای عدم مداخله در امور آمریکای لاتین بود.

جیمز مونزو روز چهارم ژوئیه سال ۱۸۳۱ در نیویورک درگذشت.