- تولد شمسی: شنبه 14 فروردین 1333 (70 سال پیش)
- تولد میلادی: April 3, 1954
- دستهبندی: ماه فروردین
رخشان بنیاعتماد(Rakhshān Banietemad)
رخشنده «رخشان» بنیاعتماد (زاده ۱۴ فروردین ۱۳۳۳ در تهران)، کارگردان، فیلمنامهنویس، تهیهکننده، مستندساز و کارآفرین اهل ایران و از اعضای آکادمی اسکار است. فیلمهای او در جشنوارههای بینالمللی مورد تحسین واقع شدهاند و توانستهاند در داخل ایران هم توجه تماشاگران و منتقدین را به خود جلب کنند.
او همسر جهانگیر کوثری و مادر تندیس و باران کوثری است. بنیاعتماد در هفتاد و یکمین جشنواره فیلم ونیز در سال ۲۰۱۴، جایزه بهترین فیلمنامه را برای فیلم قصهها به دست آورد.
آغاز زندگی و تحصیلات
رخشان بنیاعتماد در ۱۴ فروردین ۱۳۳۳ در تهران زاده شد. او در رشته کارگردانی سینما در دانشکده هنرهای دراماتیک تهران (دانشکده سینما و تئاتر دانشگاه هنر) تحصیل کرد و در سال ۱۳۵۹ از این دانشگاه فارغالتحصیل شد.
فعالیت حرفهای
وی از سال ۱۳۵۲ با سمت منشی صحنه در تلویزیون مشغول به کار شد و تا سال ۱۳۵۹ چند فیلم مستند کوتاه را کارگردانی کرد. فعالیت سینمایی خود را از سال ۱۳۶۰ به عنوان منشی صحنه فیلم «آفتابنشینها» و فیلم «گلهای داوودی» آغاز کرد. با کارگردانی فیلم «خارج از محدوده» در سال ۱۳۶۶ کارگردانی فیلمهای بلند را آغاز کرد. سپس فیلمنامه «زرد قناری» را بازنویسی کرد و کارگردانی آن را نیز خود انجام داد. با نوشتن فیلمنامه فیلم «نرگس» با همکاری فریدون جیرانی و کارگردانی آن، در سال ۱۳۷۰ به عنوان بهترین کارگردان در دهمین جشنواره فیلم فجر برگزیده شد. پس از آن، فیلمهای «روسریآبی»، «بانوی اردیبهشت»، «زیر پوست شهر» و «خونبازی» برای وی افتخارات و جایزههای بیشتری به ارمغان آورد. بنیاعتماد برای روسری آبی برنده جایزه فیپرشی سی و ششمین جشنواره بینالمللی فیلم تسالونیکی ۱۹۹۵، نامزد پلنگ طلایی و برنده پلنگ برنزی جشنواره فیلم لوکارنو شد. جایزه ویژه و جایزه فیپرشی جشنواره بینالمللی فیلم مونترآل برای بانوی اردیبهشت در سال ۱۹۹۸ دیگر دستاورد او بعد از روسری آبی بود. زیرپوست شهر او جایزه بهترین فیلم خارجی زبان و جایزه تماشاگران جشنواره فیلم تورین را در سال ۲۰۰۱ برای او به ارمغان آورد و جایزه نتپک و جایزه ویژه جشنواره فیلم لوکارنو را برای روزگار ما در ۲۰۰۲ به دستاوردهای خود افزود.
بنیاعتماد، پس از جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره «آسیا پاسیفیک»، اعلام کرد که برای کمک به ساخت سرپناهی برای زنان بیسرپناه تهرانی به نام خانه مهر، جایزهاش را به حراج میگذارد.
داوری در جشنوارهها
بنیاعتماد سال ۱۳۶۹ داور جشنواره فیلم فجر بود. همچنین سال ۱۳۷۱ در جشنواره فیلمهای آموزشی رشد تهران، ۱۳۷۲ در برگزیدن منتخب کانون کارگردانهای سینمای ایران، ۱۹۹۵ در جشنواره تورین و مرور بر آثار (ایتالیا)، ۱۹۹۶ در جشنواره بینالمللی لوکارنو (سوئیس)، ۱۹۹۷ در جشنواره محیط زیست (ژاپن)، ۱۹۹۸ در جشنواره دهلی نو (هند)، ۱۳۷۷ در جشنواره فیلمهای دانشجویان سراسر کشور (ایران)، ۱۳۷۸ در جشنواره فیلمهای مستند کیش، در ۱۳۷۸ در جشنواره لایپزیک (آلمان)، ۱۳۷۹ رئیس هیئت داوران بخش بینالمللی جشنواره فیلم فجر (ایران)، ۱۳۸۰ در جشنواره بینالمللی فیلم مونترال (کانادا)، ۱۳۸۰ در جشنواره سینمای جوان ایران، ۱۳۸۱ در جشنواره سراسری فیلم دانشجویان ایران، جشنواره بینالمللی فیلم مسکو (روسیه)، جشنواره قاهره (مصر) و جشنواره کارگردانان جوان فیلمهای کوتاه سونی (ایران)، ۱۳۸۲ در جشنواره آسیا پاسیفیک (ایران)، ۱۳۸۴ رئیس هیئت داوران بخش آسیا جشنواره فجر (ایران)، ۱۳۸۵ در جشنواره فیلم پروین اعتصامی، ۱۳۸۶ در جشنواره بینالمللی فیلم مستند «سینما حقیقت» (ایران)، ۱۳۸۷ در جشنواره محله «جشنواره فیلم شهر» (ایران) و همچنین بخش بینالملل «جشنواره فیلم شهر» (ایران)، ۱۳۸۸ در جشنواره فریبورگ (سوئیس)، ۱۳۸۹ در جشنواره آسیایی رم (ایتالیا)، جشنواره تصویر سال (ایران)، جشنواره دانشجویی دانشگاه هنر (تهران) و رئیس هیئت داوران جشنواره دبی (امارات)، ۱۳۹۰ در جشنواره تصویر شهر (ایران) و جشنواره تصویر سال (ایران)، ۱۳۹۱ در جشنواره شانگهای (چین)، ۱۳۹۲ رئیس هیئت داوران بخش بینالملل جشنواره سینما حقیقت (ایران) و رئیس هیئت داوران جشنواره فیلم بوسان (کره جنوبی)، ۱۳۹۴ در جشنواره تصویر سال (ایران)، ۱۳۹۵ رئیس هیئت داوران جشنواره فیلمهای ایرانی پراگ (چک) و رئیس هیئت داوران جشنواره فیلم وزول (فرانسه)، ۱۳۹۶ آکادمی علوم و هنرهای سینما بخش نویسندگان و جشنواره ونیز (ایتالیا) به داوری پرداختهاست.
کنشگری
در ۱۸ آبان ۱۳۹۷ و بعد از دور دوم تحریمهای آمریکا علیه ایران، رخشان بنیاعتماد و شماری از هنرمندان، کنشگران، فعالان فرهنگی و روزنامهنگاران ایرانی با امضای نامهای سرگشاده و راهاندازی کارزاری علیه تحریمهای یکجانبه آمریکا، از «مردم جهان» خواستند در برابر تحریمها با آنها همصدا شوند.
امضاکنندگان این نامه سرگشاده که کارزاری با همین نام، «همصدایی در برابر تحریمها»، را نیز راهبری میکنند در جایی از نامه خود که به دو زبان انگلیسی و فارسی منتشر شده میگویند: «سیاستگزاران دیر یا زود میروند، اما فجایع حاصل از عملکرد غلط آنها جهانی را میسازد که ما و شما و فرزندانمان در طول تاریخِ پیشِ رو، دست به گریبانِ کابوسِ آن خواهیم بود.»
- بازداشت موقت
در ۲۳ دی ۱۳۹۸ رخشان بنیاعتماد بازداشت و پس از چند ساعت آزاد شد. او روز ۲۱ دی ۱۳۹۸ از مردم دعوت کرده بود که به یاد قربانیان سقوط هواپیمای مسافربری اوکراینی که توسط یگان موشکی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی سرنگون شد، مراسمی را در غروب ۲۲ دی در میدانها آزادی شهرهای ایران برگزار کنند. وی پس از آن در صفحات اجتماعی خود نوشت که با توجه به «هشدار جدی نهادهای امنیتی» دعوتش را لغو میکند.
پس از آن انجمن مستندسازان سینمای ایران در نامهای خطاب به رئیس سازمان صدا و سیما خواستار عذرخواهی رسمی این سازمان از جامعه هنرمندان و مردم ایران شد. مستندسازان این پرسش را مطرح کردهاند که «آیا نمیشود پایان و نهایتی برای این بیاحترامیها به شان و حقوق مردم در صدا و سیما متصور بود؟» در ادامه خطاب به رئیس صدا و سیما نوشتهاند:
«بانو رخشان بنیاعتماد از مفاخر فرهنگ و هنر این سرزمین و از پیشکسوتان به نام انجمن مستندسازان سینمای ایران است. ما هر چند به رویهٔ جاری و ساری در برنامهسازیهای جانبدارانه در شبکهٔ مذکور عادت کرده و به آن وقعی نمینهیم اما این اهانت آشکار به شان یکی از اعضای خود را برنمیتابیم و درخواست برخورد جدی با متخلفین و عذرخواهی رسمی جنابعالی از جامعهٔ هنری و مردم ایران را داریم.»
او در آبان ۱۴۰۱ و در بحبوحه اعتراضات سراسری ایران، با انتشار ویدئویی که در آن حجاب اجباری ندارد به مرگ کیان پیرفلک، کودکی که در جریان تظاهرات سراسری در ایران کشته شد، واکنش نشان داد.
زندگی خصوصی
بنیاعتماد با جهانگیر کوثری (تهیهکننده سینما و مفسر ورزش) ازدواج کردهاست. پسر او تندیس و دخترش باران هستند.
فیلمشناسی
فیلمهای سینمایی
فیلمهای مستند
جوایز و نامزدیها
منابع
پیوند به بیرون
- رخشان بنیاعتماد در IMDb
- رخشان بنیاعتماد در بانک جامع اطلاعات سينماى ايران